در صنایع ساختوساز و همچنین در صنایع دریایی، مواد مختلفی برای تولید قایقها، شناورها و سازههای شناور استفاده میشود. یکی از این مواد که اخیراً مورد توجه قرار گرفته است، فوم سقفی است. این ماده عمدتاً در ساخت سازههای ساختمانی کاربرد دارد، اما برخی از افراد به دلیل سبک بودن و خواص ویژهی آن، به استفاده از آن در ساخت قایقها روی آوردهاند. در این مقاله در گروه تولیدی مهدی، قصد داریم به بررسی تفاوت فوم سقفی با سایر قایقها از نظر جنس، عملکرد، دوام، ایمنی، هزینه و کاربردها بپردازیم.
فوم سقفی یکی از انواع فومهای پلیاستایرن است که بیشتر در صنعت ساختمانسازی برای عایقبندی حرارتی و صوتی مورد استفاده قرار میگیرد. این فومها به دلیل سبک بودن، قیمت مناسب و خواص فیزیکی خاصی که دارند، بهعنوان گزینهای برای جایگزینی مصالح سنگین مانند بتن و آجر در سقفهای ساختمانی شناخته میشوند. فوم سقفی به صورت بلوکهای مستطیلی و معمولاً با ضخامتهای مختلف تولید میشود.
در وهله اول از نظر ساختار و ترکیب مواد است. قایقهای سنتی معمولاً از مواد زیر ساخته میشوند:
در حالیکه فوم سقفی از پلیاستایرن منبسط شده (EPS) ساخته میشود. این ماده دارای سلولهای هوادار است که باعث سبکی و عایق بودن آن میشود.
یکی از ویژگیهای برجسته فوم سقفی، وزن بسیار سبک آن است. این در حالی است که بسیاری از قایقهای سنتی، بهویژه قایقهای چوبی یا فلزی، وزن بالاتری دارند. سبک بودن فوم سقفی میتواند مزیتی برای حملونقل و جابهجایی قایقهای ساختهشده از آن باشد، اما این سبک بودن میتواند در برخی شرایط باعث کاهش پایداری قایق شود.
تفاوت فوم سقفی با سایر قایقها از نظر مقاومت مکانیکی و دوام بسیار قابل توجه است. قایقهای فلزی یا فایبرگلاس در برابر ضربه، فشار و شرایط سخت جوی مقاومت بالایی دارند. اما فوم سقفی در برابر فشار و ضربه ضعیفتر عمل میکند و در صورت برخورد با اجسام تیز یا سنگها ممکن است دچار شکستگی یا فرورفتگی شود.
یکی از مسائل مهم در ساخت قایقها، مقاومت در برابر آب است. قایقهای معمولی از موادی ساخته میشوند که یا خودشان ضدآب هستند یا با پوششهایی مانند رزین، رنگهای مخصوص و ژلکت محافظت میشوند. فوم سقفی در حالت عادی جذب آب دارد و اگر به خوبی عایق نشود، به مرور زمان آب را جذب کرده و سنگین میشود. این ویژگی یکی از تفاوتهای عمده فوم سقفی با سایر قایقها است و میتواند باعث کاهش عمر مفید قایق و ایجاد مشکلات ایمنی شود.
و میتوان آن را در شکلهای مختلف درآورد. این ویژگی در ساخت نمونههای اولیه یا قایقهای سبک میتواند مفید باشد. اما در مقایسه با سایر مواد مانند فایبرگلاس یا چوب، مقاومت کمتری در برابر تغییر شکل و فشار دارد.
ساخت قایق با فوم سقفی میتواند بسیار مقرونبهصرفه باشد، به ویژه برای پروژههای آموزشی، تفریحی یا آزمایشی. اما این هزینه پایین ممکن است به قیمت کاهش ایمنی و دوام تمام شود.
قایقهای استاندارد معمولاً تحت آزمایشهای کنترل کیفی و ایمنی قرار میگیرند. اما قایقهای ساختهشده با فوم سقفی، اگر استانداردهای لازم رعایت نشود، ممکن است ایمنی کمتری داشته باشند. به عنوان مثال، در شرایط طوفانی یا در صورت آسیبدیدگی بدنه، ممکن است پایداری خود را از دست دهند.
در حالیکه برخی از مواد مورد استفاده در قایقسازی مانند آلومینیوم قابلیت بازیافت بالایی دارند. همچنین فومهای پلیاستایرن در صورت وارد شدن به محیط زیست میتوانند اثرات مخربی بر حیات آبزیان داشته باشند.
بیشتر در ساخت قایقهای کوچک، تفریحی یا آزمایشی استفاده میشود. در حالیکه قایقهای ساختهشده از فایبرگلاس، چوب یا فلز در کاربردهای حرفهای، ماهیگیری، حملونقل و نظامی مورد استفاده قرار میگیرند. این تفاوت کاربردی، یکی دیگر از جنبههای مهم تفاوت فوم سقفی با سایر قایقهاست.
تعمیر آن دشوارتر از موادی مانند فایبرگلاس یا فلز است. زیرا چسباندن یا جوش دادن فوم نیاز به مواد خاص دارد و ممکن است استحکام اولیه را بازنگرداند. اما قایقهای چوبی یا فلزی معمولاً به راحتی قابل تعمیر هستند.
در نهایت میتوان گفت که تفاوت فوم سقفی با سایر قایقها از جنبههای مختلفی همچون مواد اولیه، دوام، ایمنی، مقاومت در برابر آب، هزینه و کاربرد مشخص است. هرچند استفاده از فوم سقفی در ساخت قایق ممکن است در برخی موارد مزایایی مانند سبک بودن و قیمت پایین داشته باشد، اما در مقابل محدودیتهایی جدی از نظر ایمنی، دوام و قابلیت استفاده بلندمدت دارد. بنابراین توصیه میشود در پروژههایی که ایمنی و دوام اهمیت دارد، از مواد تخصصی و استاندارد برای ساخت قایق استفاده شود.
در صنایع ساختوساز و همچنین در صنایع دریایی، مواد مختلفی برای تولید قایقها، شناورها و سازههای شناور استفاده میشود. یکی از این مواد که اخیراً
